Saat Kulesi’nin Gölgesinde: Saathane Meydanı’nın Asırlık Hikâyesi
Samsun’un tarihî Saathane Meydanı, Saat Kulesi ve çevresindeki Osmanlı eserleriyle kentin kültürel mirasını yansıtıyor. 2019’daki restorasyonla yenilenen meydan, tarihî dokusuyla sosyal bir buluşma alanı olmayı sürdürüyor.
Tarihi Geçmişi ve Kentsel Kimliği
Samsun’un en eski meydanlarından biri olan Saathane Meydanı, şehrin tarihî dokusunu günümüze taşıyan önemli bir kamusal alan olarak öne çıkıyor. Meydanın merkezinde yer alan ve adını aldığı Saat Kulesi, Sultan II. Abdülhamid döneminde inşa edilmiş ve zaman içinde birçok kez onarılarak korunmuştur
.
Meydan, yalnızca Saat Kulesi ile değil, Şifa Hamamı, Taşhan, Süleyman Paşa Medresesi ve Camisi gibi önemli tarihî yapılarla da kentsel belleğin ayrılmaz bir parçasıdır. 2019 yılında yapılan kentsel düzenleme ve restorasyon çalışmaları, meydanın tarihi kimliğini koruyarak modern kent yaşamına uyum sağlamasını hedeflemiştir.
Yapılan kazılar sonucunda Bizans, Selçuklu, Osmanlı ve Cumhuriyet dönemlerine ait mimari kalıntılar ortaya çıkarılmış ve bu alanlar koruma altına alınmıştır. Böylece Saathane Meydanı, farklı dönemlerin izlerini taşıyan bir tarihî mozaik haline gelmiştir.
Saathane Meydanı'nın Kullanım Alanları ve Mekânsal Kalitesi
Araştırmaya göre (Doğan, 2024), Saathane Meydanı, Samsun Cumhuriyet Meydanı'ndan farklı olarak daha çok sosyalleşme alanı olarak öne çıkıyor. Özellikle yaşlıların buluştuğu, insanların oturup vakit geçirdiği bir meydan olarak tanımlanıyor.
Mekânsal kalite açısından incelendiğinde:
-
Doğallık: Meydan, doğal bir topoğrafik yapıya sahip olmasa da oturma, dinlenme, seyir, sohbet etme ve yeme-içme etkinliklerine olanak tanıyor.
-
Tarihsel Önem: Şehrin en eski yerleşim noktalarından biri olması nedeniyle, Saathane Meydanı Samsun’un tarihî değeri en yüksek meydanı olarak kabul ediliyor.
-
İşlevsellik: Günümüzde meydan, hem yerel halkın hem de turistlerin uğrak noktası haline gelmiş durumda. Çevresinde yer alan ticari işletmeler ve restoranlarla ekonomik canlılığını da sürdürüyor.
-
Estetik ve Mimari Yapı: Restorasyon çalışmalarıyla tarihî binaların korunması ve modern tasarımla harmanlanması, meydanın mekânsal kalitesini artıran unsurlar arasında yer alıyor.
Geleceğe Dönük Planlamalar ve Önlemler
Araştırmada, meydanın sürdürülebilir bir kamusal alan olarak korunabilmesi için şu önerilere yer veriliyor:
-
Tarihî dokunun korunarak geleceğe taşınması: Restorasyon sürecinin devam ettirilmesi ve tarihî binaların düzenli bakımının yapılması gerekiyor.
-
Yeşil alanların artırılması: Meydanın daha doğal ve estetik bir hale getirilmesi için yeşil dokunun güçlendirilmesi öneriliyor.
-
Kullanıcı ihtiyaçlarına göre düzenlemeler: Yaşlı nüfusun sıklıkla kullandığı meydanda oturma alanları ve gölgeliklerin artırılması öneriliyor.
Sonuç
Samsun’un en önemli kent meydanlarından biri olan Saathane Meydanı, tarihî kimliği, estetik yapısı ve sosyal işlevleriyle şehrin kültürel ve kamusal yaşamına katkı sağlamaya devam ediyor. Araştırmaya göre, meydanın tarihî değerini koruyarak, kentsel gelişime entegre edilmesi Samsun’un kültürel mirasının yaşatılması açısından büyük önem taşıyor.
Kaynak:
Doğan, F. (2024). Kent Meydanlarının Mekânsal Kalite Bağlamında İncelenmesi: Samsun Cumhuriyet Meydanı ve Saathane Meydanının Değerlendirilmesi. Düzce Üniversitesi Orman Fakültesi Ormancılık Dergisi, Cilt 20, Sayı 1, s. 1-17.
Fotoğraf: wikipedia, karadenizhayat, lomography/zerrinsomuncu
